De regels omtrent kunstenaars in het werknemersstatuut werken met twee maten en gewichten, sinds de RVA in 2011 het begrip ‘artistieke prestaties’ enkel nog laat gelden voor het ‘spektakelbedrijf’ of de “podiumkunsten, film- en audiovisuele sector”. Wat met zoveel anderen?

De wetgeving betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden uit 2002 is duidelijk: art. 1bis “… Onder het leveren van artistieke prestaties en/of het produceren artistieke werken dient te worden verstaan de creatie en/of uitvoering of interpretatie van artistieke oeuvres in de audiovisuele en de beeldende kunsten, in de muziek, de literatuur, het spektakel, het theater en de choreografie…”

Maar artistieke prestaties kan volgens de RVA alleen voor podiumkunsten, film- en audiovisuele sector. De beeldende kunsten, literatuur en anderen vallen hierdoor uit de boot.

Er lopen momenteel een 200-tal gerechtelijke procedures van kunstenaars tegen de RVA. Over twee daarvan viel de beslissing van de Arbeidsrechtbank van Brussel op 28 Juni. De rechter gaf in zijn vonnis de RVA voorlopig gelijk: zolang de besluiten niet zijn aangepast in overeenstemming met de wet, is de ‘gageregel’ (die het recht op werkloosheidsuitkeringen voor kunstenaars regelt) enkel van toepassing voor kunstenaars in het ‘spektakelbedrijf’.

Het aantal legale statuten waaronder kunstpraktijken kan uitgeoefend worden met betaling is beperkt. Als een kunstenaar een loon ontvangt, dan moet deze ofwel als werknemer, ofwel als zelfstandige zijn ingeschreven, of beide combineren.

Sinds 1969 werden de kunstenaars van het ‘spektakelbedrijf’ opgenomen in het werknemersregime. Op vraag van de overheid werd in 2002 de wet betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden aangepast en uitgebreid tot alle kunstenaars. Kunstenaars zijn dus in het algemeen werknemers, maar wanneer ze voldoen aan bepaalde voorwaarden, kunnen ze eventueel ervoor kiezen om te werk te gaan als zelfstandige.

Sinds deze wetgeving uit 2002, maken steeds meer kunstenaars uit uiteenlopende praktijken gebruik van het werknemersregime. Het stelde hen in staat een duurzame kunstpraktijk te ontwikkelen. De aanpassing van het werknemersregime voor kunstenaars kan dan ook een succes genoemd worden.

Maar enkele bijzondere regels voor tijdelijke werknemers inzake werkloosheid – ‘gageregel’ of de toelating tot de werkloosheid en ‘betonnering’ of de berekeningen van de werkloosheidsuitkeringen – werden door de overheid nog niet aangepast in overeenstemming met de wet betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden. En daar situeert zich het probleem!

In afwachting van deze aanpassingen beloofde de RVA de wet betreffende de sociale zekerheid van de loontrekkenden toe te passen voor alle kunstenaars. Tot de RVA in oktober 2011 haar belofte opnieuw introk en het begrip ‘artistieke prestaties’ reduceerde tot de “podiumkunsten, film- en audiovisuele sector”, zoals vermeld in de verouderde besluiten.

In één klap werden hierdoor in 2011 vele kunstenaars, die tegen betaling van een loon artistieke prestaties leveren, uitgesloten van een aantal van de beschermingen van de sociale zekerheid. Tegelijk wordt van deze kunstenaars, binnen het werknemersregime, wel nog verwacht dat zij de helft van hun inkomsten afstaan aan loonlasten voor de sociale bijdragen, zonder toegang tot de volledige bescherming.

Er kwam al een advies van de Raad van Arbeid in juli 2012 om dit probleem aan te kaarten. Maar er gebeurde sindsdien niets. Wij roepen Monica De Coninck, Minister van Werk, op om dringend actie te ondernemen. Wij vragen een voltooiing van de wetgeving zoals voorzien in 2002. Wij wensen een expliciete verwijzing naar het begrip ‘artistieke activiteit’ in artikel 10 van het ministerieel besluit van 26 november 1991 en 116 §5 van het koninklijk besluit van 25 november 1991, als “creatie en vertolking van artistieke werken, inzonderheid op het vlak van de audiovisuele en beeldende kunsten, de muziek, de literatuur, het spektakelbedrijf, het decorontwerp en de choreografie”, zoals dat in de inleiding van deze besluiten nu reeds omschreven is.

De betrokkenen vragen dat de wet betreffende de sociale zekerheid, die sinds 2002 reeds bepaalt dat kunstenaars als tijdelijke en onregelmatige werknemers dezelfde rechten hebben op de bescherming van het sociale zekerheidsstelsel zoals andere werknemers, eindelijk van kracht gaat!

Ondertekenen:

Beatrijs Albers, Paulino Alvarez (Cie IgorAgar), Shila Anaraki, Mesut Arslan (0090), Sven Augustijnen, Meryem Bayram, Roxanne Bauwens, Anne Bellefroid, Ruben Bellinkx, Machteld Bernaert, Greet Billet, Maria Blondeel, Jan Boelen, Ruben Boeren, Gideon Boie (BAVO), Marie Julia Bollansée, Karin Borghouts, Bram Borloo, Charlotte Bouckaert, Evelien Bracke (Z33), Koen Brams, Georges Bras, Hedwig Brouckaert, Tom Bruwier, Nancy Casielles, Wim Catrysse, Fia Cielen, Sara Claes, Catherine Claeye, Geert Clarisse, Michel Cleempoel, Colette Cleeren, Michel Clerbois, Christine Clinckx, Piet Coessens (Roger Raveelmuseum), Maria Conti, Leo Copers, Pierre Cordier, Audrey Cottin, Yves Coussement, Cel Crabeels, Anne Daems, Bart De Baere (M HKA), Guy De Bievre, Patrick De Bleeckere, Christoph De Boeck, Sarah Deboosere, Elise Debouny, Goele De Bruyn, Stoffel Debuysere, Nathalie Decoster, Koen De Decker, Felix De Clerck (VOBK), Lieven De Cauter, Peter De Cupere, Koenraad Dedobbeleer, Eva De Groote, Karin de Jong, Annemie De Jonge, Luc Delrue, Yves De Mey, Didier Demorcy, Simona Denicolai & Ivo Provoost, Sterenn Denys, Véronique Depiesse, Josine De Roover (Nicc), Frederik Desmet, Katrijn De Steur, Julien Deswaef, Dirk Dewit (BAM), Catherine de Zegher, Stefie Dieltjens, Nico Dockx, Willy Dory, Leen Driesen, Fred Eerdekens, Christophe Engels, Trudo Engels (nadine), Sam Eggermont (BAM), Christophe Engels, David Evrard, Lucienne Feron, Catherine Francotte, Pieter Geenen, René Geladé, Frederic Geurts, Kris Gevers, Filip Gilissen, Pierre Jean Giloux, An Goovaerts (nadine), Kim Gorus, Philippe Gouwy, Ilias Grenné, Johan Grimonprez, Jean-Lucien Guillaume, Tine Guns, Carl Gydé (Campo), Stéphane Hacquier (Starflam), Greet Halsberghe, Karin Hanssen, Kati Heck, Tom Heene, Ronny Heiremans, Laura Herman, Heide Hinrichs, Ils Huygens (Z33), Cecile Ibarra, Aernoudt Jacobs, Henri Jacobs, Loes Jacobs (nadine), Aleksandra Janeva Imfeld, Joris Janssens (VTI), Sylvie Janssens De Bisthoven, Julek Jurowicz (SmartBe), Jan Kempenaers, Aglaia Konrad, Helena Kritis, Lars Kwakkenbos, Heike Langsdorf, Jeroen Laureyns, Eric Lauwers, Kwinten Lavigne, Rebecca Lenaerts, Geraldine Lenseclaes, Alexandra Leyre Mein, Ulrike Lindmayr, Marie Logie (Auguste Orts), Fabian Luyten, Annemie Maes, Marjoleine Maes, Kobe Matthys (Agentschap/Agence), Vincent Meessen, Lieve Meeussen, An Mertens, Lilia Mestre, Cedric Michiels, Pieter-Paul Mortier, Ruben Nachtergaele, Tania Nasielski, Sophie Nys, Eva Peeters, Jean François Octave, Willem Oorebeek, Steven Op de Beeck (Contour Mechelen), Ria Pacquée, Lieven Paelinck, Mari­a Palacios Cruz, Douglas Park, Tatjana Pieters, Christophe Piette, Kobe Proesmans, Rolf Quaghebeur (Argos vzw), Alan Quireyns (Air), Katrien Reist, Michiel Reynaert, Luea Ritter, Isabelle Rouquette,  Meggy Rustamova, Jean-Pierre Point, Alain Sartiaux, Kelly Schacht, Stijn Schiffeleers, Jack Segbars (Platform Beeldende Kunst, Nederland), An Seurinck (BAM), Els Silvrants-Barclay, Lisette Smits, Dirk Snauwaert (Wiels), Femke Snelting, Lukas Stallaert, Myriam Stoffen (Zinneke), Linda Suy, Mark Swysen, Nele Tas, Nadine Tasseel, Mieke Teirlinck, Luc Theuwis, Frank Theys, Koen Theys, Dominique Thirion, Narcisse Tordoir, Ana Torfs, Dennis Tyfus, Einat Tuchman, Laura van (croxhapox), Sarah Vanagt, Guy Van Belle (okno), Robin Vanbesien, Pieter Van Bogaert, Rik Van Caenegem, Karien Vandekerkhove, Herman van den Boom, Kristien Van den Brande, Albert Vandebroeck, Robrecht Vanderbeeken (KASK), Johan Vandermaelen, Maurice Van der Speeten (Kunststichting Perspektief vzw), Kris Van Dessel, Marthe Van Dessel, Filip Van Dingenen, Stijn Van Dorpe, Caroline Van Eccelpoel, Klara Van Es, Bea Van Goethem, Dimitri Vangrunderbeek, Anniek Vanhee, Sarah Vanhee, Sophie Vanhomwegen, Myriam Van Imschoot, Tom Van Imschoot, Anne-Mie Van Kerckhoven, Sofie Van Loo, Vanessa Van Oberghem, Sam Vanoverschelde, Luc Van Put, Lieve Van Stappen, Michaël Van Wassenhove, Antje Van Wichelen, Wendy Van Wynsberghe, Geert Verbeke, Walter Verdin, Frederik Vergaert (Lokaal 01), Angel Vergara, Ria Verhaeghe, Els Vermang, Karin Vermeir, Katleen Vermeir, Karen Verschooren, Dirk Vervenne, Gosie Vervloessem, Els Viaene, Maïté Vissault (ikob), Kris Vleeschouwer, Leen Voet, Geert Wachtelaer, Marc Wathieu, Nikol Wellens (VTI), Peter Westenberg, Dominique Willaert (Victoria Deluxe), Eva Wittocx (M), Valérie Wolters (Margarita Production), Christine Wrzesinski, Etienne Wynants (Etabl. d’en Face), Jacques Zenner …